سیمین دانشور اولین رمان نویس زن ایران

سیمین دانشور، متولد اردیبهشت ماه ۱۳۰۰ در شیراز نویسنده و مترجم ایرانی بود. دانشور اولین زن ایرانی بود که رمان نوشت و نوشته هایش را در مقایسه با ادبیات مردنویس زمان خودش قرار داد؛ از بسیاری از آنها یک سر و گردن بالاتر! گرچه هر بار نام او را در صفحات مجازی جست و جو کنیم در توضیح آن خواهید دید: «او همسر جلال آل احمد بوده است.»... او اما خودش را این طور معرفی می کند: «من همیشه سیمین دانشور باقی ماندم، هیچ گاه سیمین آل احمد نشدم و اصلاً هم با طرز فکر جلال موافق نبودم و نیستم. من با نوسان موافق هستم و هرگز سیاسی نبودم... من آدمی هستم به کلی غیرسیاسی.».

دانشور از کودکی به واسطه زندگی با پدر و مادری فرهنگی، با ادبیات و هنر آشنا شد. او دوران تحصیلی اش را در مدرسه انگلیسی مهرآئین مشغول بود و سپس به تهران آمد تا در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، مدرک کارشناسی بگیرد. در 1320 وقتی موفق به اخذ مدرک لیسانس شد، پدرش را از دست داد و ناچار ادامه تحصیل را رها کرد و به کار مشغول شد. معاونت اداره تبلیغات خارجی و مقاله نویسی برای روزنامه ایران (با اسم مستعار «شیرازی بی‌نام») و نیز داستان نویسی در رادیو تهران، از جمله کارهایی بود که سیمین به آن مشغول شد. او بعدها توانست تحصیلاتش را تا مقطع دکترا ادامه دهد و در 1327 اولین مجموعه داستان کوتاهش را با عنوان «آتش خاموش» منتشر کرد.

اهمیت نویسندگی سیمین دانشور اما علاوه بر اولین بودنش به عنوان یک زن رمان نویس، در صداقت نویسندگی و جنس روایت بود. پیش از او هم افرادی مانند امینه پاکروان تلاش هایی برای نوشتن رمان انجام داده بودند اما پاکروان فارسی را درست نمی شناخت و به زبان فرانسه می‌نوشت. نوشتن برای دانشور در دوره ای شکل گرفت که نویسندگی یک زن خرق عادت بود. چاپ اولین اثر در 27 سالگی تنها تمرینی برای او بود که زمینه خلق «سو و شون» شد. این رمان با نثری ساده توانست جهان ادبیات زمانه خودش را تحت تاثیر قرار دهد و تا امروز هم به 17 زبان ترجمه شده است. پس از چاپ این کتاب در مسیر برگشت از شیراز به تهران با جلال آل احمد آشنا شد و این آشنایی علاوه بر اینکه به ازدواج منتج شد، به بزرگ شدن دنیای ذهنی هر دوی این نویسنده ها کمک کرد.

پس از ازدواج دانشور با استفاده از بورس تحصیلی به آمریکا رفت و مدت دو سال در دانشگاه استنفورد زیباشناسی خواند. او به کمک «والاس استنگر»، داستان‌نویسی و همراه «فیل پریک» نمایشنامه نویسی آموخت. این مساله زمینه ای را برای انتشار داستان های کوتاه او (به زبان انگلیسی) در مجله ادبی پاسیفیک اسیکتاتور فراهم کرد. خودش در این زمینه می گوید: «من در آمریکا توانستم تکنیک، فضاسازی، مکان و محیط داستانی را یاد بگیرم. تا قبل از آن درکی از شیوه های روایی داستان نداشتم.».

سیمین دانشور پس از تحمل یک دوره بیماری، عصر روز ۱۸ اسفند ۱۳۹۰ در ۹۰ سالگی درگذشت.

مجموعه داستان و رمان های سیمین دانشور:

 آتش خاموش، ۱۳۲۷

شهری چون بهشت، ۱۳۴۰

به کی سلام کنم؟، ۱۳۵۹

از پرنده‌های مهاجر بپرس، ۱۳۷۶

سووشون، ۱۳۴۸

جزیره سرگردانی، ۱۳۷۲

ساربان سرگردان، ۱۳۸۰

ترجمه ها:

سرباز شکلاتی، نوشته برنارد شاو، ۱۳۲۸

دشمنان، نوشته آنتون چخوف، ۱۳۲۸

بنال وطن، نوشته آلن پیتون، ۱۳۵۱

داغ ننگ، نوشته ناتانیل هاثورن

باغ آلبالو نوشته آنتوان چخوف، ۱۳۸۱

ماه عسل آفتابی (مجموعه داستان)، نوشته ریونوسوکه آکوتاگاوا و ...

بخش هایی از کتاب سو و شون:

• دوست داشتن که عیب نیست بابا جان. دوست داشتن دل آدم را روشن می کند. اما کینه و نفرت دل آدم را سیاه می کند. اگر از حالا دلت به محبت انس گرفت، بزرگ هم که شدی آماده دوست داشتن چیزهای خوب و زیبای دنیا هستی. دل آدم عین یک باغچه پر از غنچه است، اگر با محبت غنچه ها را آب دادی باز می شوند، اگر نفرت ورزیدی غنچه ها پلاسیده می شوند...
• این ها که گفتید به خوی ما نمی خواند. ما آزاد زندگی کرده ایم، طبیعت همیشه دم دستمان بوده. در کوه و کمرش که اسب رانده ایم، در دشتش که اتراق کرده ایم، زیر آسمانش که چادر زده ایم. نمی شود ما را در خانه زندانی کرد...
• بچه وقتی خاطره پیدا کرد و توانست گذشته را به یاد بیاورد دیگر بچه نیست . هر چند این گذشته فقط چند ساعت پیش باشد .
• در هر جنگی هر دو طرف بازنده است...
• گریه نکن خواهرم، در خانه ات درختی خواهد رویید و درخت هایی در شهرت و بسیار درخت در سرزمینت و باد پیغام هر درختی را به درخت دیگر خواهد رسانید و درخت ها از باد خواهند پرسید: در راه که می آمدی سحر را ندیدی!